Een slecht passend zadel kan enorm veel problemen veroorzaken, met niet zelden rug klachten als gevolg. Pijnlijke ruggen veroorzaakt door niet passende zadels zijn veel voorkomende problemen. Het paard word vaak behandeld voor zijn rugklachten, maar de oorzaak (het niet passende zadel), word niet aangepakt, waardoor de klachten steeds weer terug komen. Laat bij rugklachten, dus altijd je zadel controleren!!
Het is ontzettend belangrijk dat een zadel de druk zo gelijkmatig mogelijk over een groot oppervlak verdeeld, zodat er nergens piekbelasting ontstaat. Teveel druk verhindert de bloedcirculatie in de spieren, waardoor spierontwikkeling niet mogelijk is, steker gezegd de spieren nemen juist in omvang af, dit noemen we atrofie.
Teveel druk kan veroorzaak worden door een te smalle boom, maar ook door een te wijde boom! Een te smalle boom geeft piekbelasting precies onder de boompunten. Als de boom te wijd is, ontstaat er piekbelasting op en rond de schoft.
Dit is een voorbeeld van een te smalle boom, deze geeft piekbelasting onder de boompunten en belemmerd de beweging van het schouderblad. Doordat het schouderblad niet ongehinderd kan bewegen, kan het paard een verkorte pas gaan maken met de voorbenen. Dit heeft invloed op de gehele voorhand van het paard, dus ook op de belasting van de hoeven!
Dit is een voorbeeld waarbij de boom te breed is. Het zadel drukt achter de schouderbladen en op de schoft. Tevens zal het zadel aan de achterkant omhoog komen, met name tijdens het lichtrijden, dit omdat de ruiter dan druk zet op de beugels. Druk op de beugels geeft druk op de stijgbeugelhaak en dus op de hele voorkant van het zadel.
Atrofie komt veel voor achter het schouderblad, de zgn. “kuiltjes”, maar word ook regelmatig gezien verder naar achteren. Dit word meestal veroorzaakt doordat het gewicht van de ruiter te ver achter in het zadel is. Hierdoor ontstaat er teveel druk en dit veroorzaakt spierverlies. Atrofie kan bij een zeer slecht passend zadel, onder het gehele zadel ontstaan.
Rijtechnische problemen
Rijtechnische problemen ontstaan vaak geleidelijk aan. Een paard wat last heeft van het zadel en of de ruiter, zal in eerste instantie zijn rug wegdrukken en met het hoofd omhoog gaan lopen. Hij zegt hiermee: ik heb ongemak (en wellicht zelfs al pijn!)
Regelmatig komt het voor dat de ruiter (of de instructeur) denkt dat het omhoog brengen van het hoofd, onwil van het paard is. Vervolgens word het paard gedwongen (door de ruiterhand of door misbruik van hulpteugels) om het hoofd naar beneden te brengen. Het gevolg hiervan is dat het paard door alle ongemak zijn rug gaat vast zetten en steeds slechter te berijden is. Door het ongemak gaat het paard zijn lange rugspieren samentrekken, waardoor tijdens het rijden een verkeerde houding ontstaat. Het paard komt op de voorhand en ontwikkeling van de bovenlijn is niet meer mogelijk. Word er regelmatig zo gereden, dan zal naar verloop van tijd het centrale zenuwstelsel deze houding als normaal gaan beschouwen. Het paard zal vervolgens in deze houding blijven ook als het niet bereden word. Dan is dus in feite de totale lichaamshouding van het paard negatief veranderd.
Doordat de ruiter de eerste signalen van het paard niet begrepen heeft, zal het paard steeds meer signalen af gaan geven. Onderstaand enkele problemen die dan kunnen ontstaan: (let op deze problemen kunnen uiteraard ook een ander oorzaak hebben, maar het is zeker aan te raden om bij deze problemen het zadel te laten controleren)
- Bokken of Steigeren
- Moeite hebben met het nemen van stelling (door teveel spanning in de rug)
- Concentratie problemen
- Te hard lopen (weg vluchten voor de druk)
- Totaal verzet, achteruit gaan lopen
- Niet willen (kunnen…….) verzamelen
- Moeite hebben met recht lopen
- Stijfheid
- Het paard loopt op de voorhand
- Het paard wil niet nageven
- Treed met de achterbenen niet ver genoeg onder het lichaam
- Het paard zwaait driftig met de staart
- Het paard kan moeilijk ontspannen
- Het paard geeft problemen met opstijgen, loopt weg en gaat in ernstige gevallen zelf liggen!